In het huidige ANLb is lastig om akkerranden op juiste wijze te beheren ten behoeve van de biodiversiteit. Het is van belang dat na het maaien het maaisel wordt afgevoerd. Laat in het jaar maaien en het maaisel laten liggen zorgt voor een stikstofrijke bodem. Goed voor een akker, maar niet voor een kruidenrijke akkerrand. Onkruiden houden van deze stikstof en nemen al snel de overhand. Hierdoor groeien de gewenste kruiden niet en blijven vogels en insecten weg.

In de Veenkoloniën is een pilotproject gestart waarbij er praktisch onderzoek wordt gedaan naar beheer door ANOG. De akkerranden worden per jaar een aantal keren gemaaid en vervolgens wordt het maaisel afgevoerd van de akkerranden en wordt de bovenste grondlaag van de bodem afgegraven (verschraald). Alle plantenresten worden verwerkt tot Bokashi. Het is een proces waarbij organisch (groen) afval met (zuurstofloze) fermentatie om wordt gezet tot een substantie, die bedoeld is

als bodemverbeteraar.

Kwalitatieve compost en/of bokashi wordt steeds interessanter. Er wordt gekeken op kleine schaal een organisatiemodel te ontwikkelen waarbij maaien, afvoeren en composteren in samenwerking met een loonwerker, waterschap, ANOG en betrokken boeren.

Er wordt met dit project verbinding gecreëerd tussen akkerranden en sloten. Er wordt gewerkt aan een netwerk voor vogels, insecten en andere soorten voor voedsel en voortplanting.

Het zomerreces is voorbij en er hebben een drietal nieuwe bestuursleden kennis gemaakt met Agenda voor de Veenkoloniën.

Gedeputeerde Henk Emmens heeft de portefuille overgenomen van gedeputeerde Johan Hamster en is de nieuwe voorzitter bij Agenda voor de Veenkoloniën.

Gedeputeerde Jisse Otter heeft de portefuille overgenomen van gedeputeerde Henk Jumelet en is de nieuwe vicevoorzitter bij Agenda voor de Veenkoloniën.

Ook het waterschap Hunze en Aa’s heeft verkiezingen gehad, Jakob Bartelds draagt het stokje over aan Anja Woortman en zij neemt plaats in het Dagelijks Bestuur en in de Stuurgroep van Agenda voor de Veenkoloniën.

Wij kijken uit naar de verdere samenwerking met de nieuwe leden.

De werkplaats wordt in samenwerking met Stimuland, Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen en LEADER Netwerk Nederland georganiseerd op donderdag 30 november.

Werkplaatsen zijn erop gericht om van elkaar te leren en samen verder te komen, ervaringen uit te wisselen en uw eigen netwerk te verstevigen. Deze bijeenkomsten zijn laagdrempelig, concreet en bedoeld om handvatten te bieden voor de praktijk om de transitie naar een toekomstbestendige landbouw en vitaal platteland te stimuleren vanuit de doelen van het Gemeenschappelijk Landbouw beleid (GLB).

De werkplaats is voor de landbouwsector, gebruikers van het platteland, organisaties en overheden, adviseurs, onderzoekers en andere actoren op het gebied van landbouw en
plattelandsontwikkeling.

Op dit moment is het nog niet mogelijk om u aan te melden maar reserveer alvast deze dag in uw agenda (ochtend en middag).

Meer informatie volgt.

Eind juni heeft Fleur Norbruis, Senior Beleidsmedewerker Natuurinclusieve Landbouw bij het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, een bezoek gebracht aan de pilot ESsentie in Westerwolde en aan de pilot Midwolder Bouwten in Midwolda.

Tijdens dit bezoek hebben de pachters en terrein beherende organisaties toelichting gegeven over de duurzame vorm van landbouw en wat er reeds geleerd is.

Het was een leerzame en interessante dag.

Fleur heeft er zelf het volgende bericht over gedeeld op Linked-In:

Een goed bezoek aan twee voorloperprojecten van de Regio Deal natuurinclusieve landbouw Drenthe, Fryslân en Groningen waarin pachters en terreinbeherende organisaties samenwerken. In Westerwolde werken Staatsbosbeheer en 7 pachters in ESsentie aan een duurzame vorm van landbouw op 70 ha grond van Staatsbosbeheer waarbij geen gebruik wordt gemaakt van gewasbescherming en kunstmest. Er wordt een diversiteit aan gewassen verbouwd, op kleinschalige akkers die gebaseerd zijn op oude perceelstructuren. Er is ruimte voor niet-bewerkte overhoekjes en struiken. Zo ontstaat een gevarieerd landschap, waar insecten en vogels nestelen en voedsel en beschutting vinden. Onderzoekers van de University of Groningen inventariseren elk jaar de insecten, broedvogels en planten. Zo wordt in de gaten gehouden hoe het gebied zich ontwikkelt. Er wordt volop geleerd – bijv. over welke gewassen gedijen en hoe kweek het beste te lijf te gaan.

In het tweede project in Oldambt wordt op 60 ha van het Groninger Landschap naast de Ennemaborg in Midwolda een aantal natuurinclusieve maatregelen getest, gericht op een gezonde bodem en herstel van biodiversiteit: o.a. een ruimer bouwplan, vele bloemrijke akkerranden, minder gewasbestrijdingsmiddelen. Dank Ruben Bosch en Peter W. Gelling voor de uitnodiging. #natuurinclusievelandbouw

Peter is sinds maart 2021 programmamanager Agenda voor de Veenkoloniën. In zijn werkzame leven is hij onder meer in de Retail werkzaam geweest, als manager en personeelsmanager. Daarna heeft hij een periode invulling mogen geven aan het ambt van wethouder in de gemeenste Stadskanaal.

Peter gaat met ingang van 1 oktober aanstaande een nieuwe uitdaging aan. Hij keert terug naar zijn oude liefde, de Retail. Hij gaat starten als bedrijfsleider en MT-lid bij Schutrups in Exloo, een gerenommeerd bedrijf, om samen met hen het bedrijf toekomstbestendig te laten zijn.  

In welke relatie sta je tot natuurinclusieve landbouw?
Peter: Als programmabureau van Agenda voor de Veenkoloniën leggen we op dit moment de focus op landbouw, natuur en omgeving. Daardoor is door de deelnemende partijen in de Agenda in 2018 besloten de opdracht aan te nemen invulling te geven vanaf 2019 t/m 2024 aan de gebiedscoördinatie voor de Regio Deal Natuurinclusieve Landbouw.

Dat maakte mij zodoende gebiedscoördinator Regio Deal Natuurinclusieve landbouw voor de gebieden Veenkoloniën, Westerwolde en Oldambt.

Natuurinclusieve landbouw is daarmee een voorname invulling van het werk dat we als programmabureau doen. We hebben de afgelopen jaren veel projecten weten te realiseren, met alle mensen betrokken bij de Regio Deal Natuurinclusieve landbouw.  Projecten verschillend in omvang, maar ook verschillend in aanpak. Van langjarige gebiedsgerichte projecten tot projecten die echt op het erf van de boer zijn beland, strategisch van aard en soms heel praktisch. Maar altijd vanuit de gedachte dat het moet bijdragen aan verbetering van de biodiversiteit en natuurinclusieve landbouw, rekening houden met een goed verdienmodel voor de boeren.

Wat zou je graag willen bereiken op het gebied van Natuurinclusieve Landbouw?
Mijn wens is dat natuurinclusieve landbouw in de breedste zin van het woord in de toekomst meer gemeengoed is in de landbouw. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het verminderen van chemie, een gezonde en levendige bodem, aandacht voor biodiversiteit, ontwikkeling in technologisch opzicht om productietechnisch te kunnen blijven leveren.

Groenblauwe dooradering biedt naar mijn mening veel mogelijkheden om invulling te geven aan de diverse doelstellingen die er zijn. Ik heb een voorstel gedaan voor een provinciegrensoverstekende robuuste groenblauwe dooradering. Van de Ruiten Aa naar de Hunze en weer terug. Een groenblauwe connectie, een mooie cirkel in het land, waarbij gedacht wordt aan meervoudig gebruik.

Denk daarbij aan landbouw, toename biodiversiteit, waterhuishouding, maar ook recreatie. Daar liggen volgens mij kansen.

Hoe ziet de landbouw er wat jou betreft over 5 jaar uit?
Dat vind ik een lastige vraag. Zolang de rijksoverheid het moeilijk vindt om knopen door te hakken, zolang een duidelijke visie op de landbouw in de toekomst niet wordt gedragen en het boeren aan perspectieven ontbreekt, zijn ontwikkelingen moeilijk te voorspellen.

Wie of wat inspireert jou hierin?
Dat kan van alles zijn! Boeren die durven te ondernemen en te experimenteren en kansen zien, mensen die zich met hart en ziel inzetten voor meer biodiversiteit en ook de natuur zelf. Maar vooral daar waar beiden elkaar kruisen.

Waarom of wanneer ga jij met plezier naar je werk?
Ik krijg er energie van als er nieuwe dingen te ontdekken en te ontplooien zijn. Ik denk graag in kansen en uitdagingen. “Op de winkel passen” is niet echt iets dat bij mij past.

Daarbij werk ik graag met de nodige humor en vooral samen met collega’s. In gezamenlijkheid echt iets kunnen bereiken met elkaar. Daar ga ik voor.

Waar ben je het meest trots op sinds je bij de Agenda voor de Veenkoloniën werkzaam ben?
Dat is toch wel het tot stand doen komen van de ontwikkelkaders groenblauwe dooradering voor de Veenkoloniën.

Met diverse partijen is daar heel hard aan gewerkt en zijn we, vooruitlopend op wat er elders in het land tot stand komt, een voorloper op dit gebied.

Concreet, helder en als praktisch handvat voor eenieder in het werkveld die met groenblauwe dooradering aan de slag wil gaan.

Voortvloeiend uit de ontwikkelde kaders is door de Agenda ook verder het idee uitgewerkt voor provinciegrensoverstekende robuuste groenblauwe dooradering.

Een aanpak die tegemoetkomt aan de verschillende opgaven die er zijn in het landelijk gebied. Het aan elkaar verbinden van groenblauwe elementen in het gebied lijkt zeer kansrijk, waar een meervoudig doelgebruik voorop staat.

Als we ook maar een kleine bijdrage hebben kunnen leveren aan de toekomstige ontwikkelingen op dat terrein, dan zou me dat trots maken.

Hoe besteed jij je vrije tijd het liefst?
Mijn “probleem” is dat ik heel veel dingen leuk vind. Als het even kan, ga ik in een weekend met vrouw en hond erop uit. We hebben een heel klein kneuterig caravannetje en daar ga ik graag mee op pad. In binnen- of buitenland. Daarnaast loop ik graag met de hond, houd ik van motorrijden, ik speel golf en als het even wil lukken mag ik graag in de tuin bezig zijn, of kijken naar sport.

Er zit te weinig tijd in een dag…

Wat wil je de lezers van de nieuwsbrief meegeven?Ik wil graag langs deze weg iedereen van harte bedanken voor de samenwerking en ik wens iedereen het allerbeste voor de toekomst

ANOG en PPO Valthermond zijn in het najaar van 2022 gestart met veldproeven door akkerranden in te zaaien. In de Veenkoloniën zijn een- en meerjarige onkruiden een groeiend probleem. De mogelijkheden tot bestrijding zijn beperkt vanwege voorschriften. Het doel: akkerranden die minimaal twee jaar liggen te monitoren.

Dit project draagt op verschillende manieren bij. Er zijn akkerranden ingezaaid wat de biodiversiteit versterkt omdat er voedsel en schuilplekken ontstaat voor vogels, insecten en zoogdieren. De insecten dragen bij aan een natuurlijke plaagbeheersing van bladluizen in het aangrenzende gewas: volwassen insecten hebben nectar en stuifmeel uit de akkerrand nodig en de larven voeden zich met bladluizen in het landbouw gewas.

Dit wordt ook functionele agrobiodiversiteit (FAB). Zo hoeven er geen insecticiden te worden gebruikt. Ook dragen de randen bij aan een betere waterkwaliteit.

Daarnaast wordt waardevol organisch materiaal hergebruikt: maaisel van de akkerranden, schouwpaden en slootbagger van het waterschap, en het bermmaaisel van de gemeente wordt verwerkt tot bokashi. De bokashi wordt vervolgens ingezet op landbouwgrond van de deelnemers. Een kleine kringloop dus.

Samenwerking
De samenwerking tussen ANOG, de boeren, het waterschap, de loonwerker en de gemeente. Partijen zijn vaak geneigd om zich te richten op hun eigen deel. In dit project staat de samenwerking en organisatie hiervan juist centraal. De partijen zijn positief over de samenwerking, en er is ook veel belangstelling van boeren en partijen voor deze aanpak.

Hoe kijkt u naar het ontstaan van Agenda voor de Veenkoloniën?

De agenda kent inmiddels een lange historie. Ik leerde het kennen als Knoalster raadslid in 2006 en heb van relatief dichtbij de focusverandering meegemaakt als wethouder in 2011. De wens om sociaal-economische versterking te realiseren in de regio blijkt een krachtige drijfveer.

Het ontstaan van de Agenda voor de Veenkoloniën is een prachtig voorbeeld van dat het gebied zelf de mouwen opstroopt en de krachten bundelt. Het getuigt wat mij betreft van daadkracht en sluit aan bij de mentaliteit van het gebied: ‘Nait soezen, moar doun Een samenwerking die in de afgelopen jaren op meerdere fronten haar meerwaarde heeft bewezen. En die anno 2023 nog staat als een huis. 

Hoe kijkt u naar de ontwikkelingen die Agenda voor de Veenkoloniën de afgelopen jaren heeft doorgemaakt?

De Agenda voor de Veenkoloniën begon ooit met een breed gebiedsprogramma gericht op het versterken van de sociaaleconomische structuur van het gebied (brede welvaart). Vanwege de wegvallende Brusselse steun voor de landbouwsector in het gebied is de focus van de Agenda voor de Veenkoloniën naar verloop van tijd verschoven richting landbouw, water en energie. Vooral op gebied van de landbouw zijn er forse stappen gezet. Samen met de sector is onder de vlag van InnovatieVeenkoloniën vorm en inhoud gegeven aan de innovatie van de landbouw in het gebied. Ik denk dat het aanbrengen van deze focus belangrijk is voor beter toekomstperspectief van de landbouwsector in het gebied. Gezien de prominente aanwezigheid en het belang van de landbouwsector in de Veenkoloniën heeft deze ontwikkeling ook een bijdrage geleverd aan sociaaleconomische situatie in de Veenkoloniën.

Wat is de toekomstvisie voor Agenda voor de Veenkoloniën?

De kracht van de Agenda voor de Veenkoloniën is de samenwerking. Ik vind dat we in gezamenlijkheid moeten komen tot een gedeelde visie op de toekomst van het gebied. Dus daar zou ik graag, onder andere met de partners binnen de Agenda voor de Veenkoloniën, over in gesprek gaan. Persoonlijk en als  Veenkoloniaal denk ik dat het gebied echt heel veel te bieden heeft, en meer en meer ontdekt gaat worden als aantrekkelijk woongebied. Er is ruimte, de woningen zijn nog enigszins betaalbaar, er zijn goede digitale verbindingen. De aanleg van de Nedersaksenlijn gaat een geweldige sociaal-economische impuls opleveren. Daarnaast denk ik dat de landbouw een belangrijke drager blijft van het landelijk gebied in de Veenkoloniën. Dit is in onze visie een landbouw die vooral gericht is op het voortbrengen van hoogwaardige producten op een schone en efficiënte manier. Maar daarnaast ook bijdraagt aan het faciliteren en realiseren van een groen-blauwe dooradering in het gebied.

Bron: Provincie Groningen

Wanneer vinden we dat het daaraan voldoet?

Ik hoop dat in 2030 al dingen zichtbaar gerealiseerd zijn die bijdragen aan onze visie op de toekomst van de Veenkoloniën. Dus goede bereikbaarheid, aantrekkelijke woonomgeving en een waardevolle landbouw, met kansen voor jong- en oud.  

Wat vindt u de grootste uitdaging in het gebied de Veenkoloniën?

De opgaven die op dit moment vanuit het Nationaal Programma Landelijk Gebied worden gesteld zullen ook in de Veenkoloniën een invulling moeten krijgen. De uitdaging wordt om dit zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de bestaande ambities en ontwikkelingen in het gebied en deze ook verder te versterken en te versnellen. 

Daarnaast blijft het samenwerken een uitdaging. De Veenkoloniën zijn een groot gebied met diverse deelgebieden, met veel inwoners verspreid over meerdere provincies, gemeenten en waterschappen. Dat is en blijft een uitdaging. Tegelijkertijd hebben we in de Veenkoloniën in al die jaren bewezen dat we dat kunnen!

En wat zou u graag willen bereiken op het gebied van Natuurinclusieve Landbouw?

Ik zou graag zien dat de landbouw en natuur elkaar nog meer gaan versterken. Volgens mij zijn er binnen de agrarische bedrijfsvoering verschillende kansen om dit te doen. Ook een initiatief als Fascinating die we vanuit de provincie Groningen steunen kan daaraan bijdragen. Uiteindelijk gaat het erom dat je een landbouwsysteem hebt dat niet alleen bijdraagt aan het voortbrengen van mooie waardevolle producten, maar dat ook bijdraagt aan een gezonde leefomgeving en biodiversiteit. Dan heb je een systeem dat ook naar de toekomst houdbaar is.

Hoe ziet u de toekomst in relatie met andere factoren zoals de bodem, stikstof, water en natuur?

De doelen op gebied van water, natuur en stikstof zetten ons op dit moment wel voor zeer complexe vragen omdat ze vaak direct ingrijpen op het verdienmodel van boeren. Vooral in een gebied als de Veenkoloniën -waar de landbouw een belangrijke drager is- is dat extra uitdagend. Tegelijkertijd moeten we ook niet wegkijken van problemen die er zijn met afnemende biodiversiteit, verontreinigd (drink)water en een teveel aan CO2 uitstoot. In de Veenkoloniën hebben we vaker voor dit soort moeilijke keuzes gestaan. Ik ben er dan ook van overtuigd dat we in dit gebied deze uitdagingen aan kunnen. Diverse initiatieven vanuit het gebied laten nu al zien dat het kan.

Wat is uw favoriete plek in het gebied de Veenkoloniën?

De vierkante kilometer in Stadskanaal-Noord tussen Refaja en de Gele Klap was bijna mijn volledige wereld tot mijn 13e en draagt heel veel herinneringen. De Baptisten Kerk, Meermarkt Kamminga en later Kamies waar ik de folders van bezorgde – precies in dat blok – en de Oranje Nassauschool. Later werd die wereld groter en is het hele dorp, en nog later het landschap van lange lijnen ‘thuis’ gebleken.    

Wanneer gaat u met plezier naar het werk? 

Ik ga gelukkig nog steeds elke dag met plezier naar het werk. Ik krijg veel energie van pragmatische oplossingen voor ingewikkelde vraagstukken en besluiten waar inwoners daadwerkelijk iets aan hebben. Bestuurlijke processen zijn voor de gemiddelde burger traag en stroperig maar ik probeer ervoor te zorgen dat dit we dit laten werken voor normale mensen en zo min mogelijk in de weg komt te zitten van inwoners, ondernemers, verenigingen en organisaties die goede ideeën hebben en iets willen.  De ‘Nait soezen, moar doun- mentaliteit neem ik ook mee naar het werk. 

Er is hard gewerkt aan de Innovatiedagen die in Valthermond op 4 en 5 juli plaats hebben gevonden.

Door de samenwerking met meerdere partijen is er veel te zien geweest, de demo-dagen van Avebe en de relatiedagen van Agrifirm en Cosun vonden tegelijkertijd plaats.

Het thema was ‘Oogsten van perspectief’, gezamenlijk hebben de partijen laten zien dat er perspectief is voor het Veenkoloniale bouwplan van de toekomst.

Samen met de provincies is Agenda voor de Veenkoloniën ook aanwezig geweest op het plein om te laten zien wat er is uitgevoerd en welke projecten er lopen. Natuurlijk is het een spannende tijd en zijn er veel vraagtekens over de PPLG-plannen. Ook hier is tijdens de Innovatiedagen aandacht aan besteed door de beide provincies.

De opening van de Innovatiedagen is op 3 juli geweest door minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Piet Adema.

In 2022 heeft het Rijk doelen gepresenteerd voor natuurherstel, water en klimaat in het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG).  Om deze doelen te behalen, heeft het Rijk aan de provincies gevraagd om gebiedsplannen op te stellen voor hun eigen grondgebied, de PPLG’s.

De provincie Groningen wil de komende maanden met de omgeving in gesprek over de toekomst van het landelijk gebied. De provincies hebben de taak voor de opgaven voor natuur (stikstof), water en klimaat een gebiedsplan aan te leveren bij het rijk. De provincie Groningen heeft voor haar PPLG ervoor gekozen om de provincie onder te verdelen in 7 gebieden, te weten  Zuidelijk Westerkwartier, Waddenkust en Wierdenland, Gorecht, Centrale Woldgebied en Duurswold, Veenkoloniën, Oldambt en Westerwolde.

De provincie Groningen wil de landbouw, andere sectoren en inwoners laten meepraten en samen bedenken wat de opgaven zijn en welke mogelijkheden er zouden kunnen zijn. Daarvoor heeft zij in de maand juni in de 7 gebieden inloopbijeenkomsten georganiseerd.

Op 13 juni jl. was voor de Veenkoloniën de inloopbijeenkomst in Borgerswoldhoeve in Veendam. Op een goed bezochte bijeenkomst is over de verschillende thema’s van gedachten gewisseld.

Samen met de initiatiefnemers en de gebiedspartijen werken zij de initiatieven uit die door het Toukomstpanel zijn geselecteerd. Hierbij is de Landschapswerkplaats de professionele ondersteuning van de initiatiefnemers.

De Landschapswerkplaats wordt uitgevoerd in opdracht van Nationaal Programma Groningen en is vanaf 15 april gevestigd in het Noord-Nederlands Trein & Tram Museum in Zuidbroek. De kern van de organisatie bestaat uit medewerkers van Prolander en Landschapsbeheer Groningen die zich inzetten voor de Landschapswerkplaats.

Tijdens en rondom gebiedsbijeenkomsten onderzoekt de Landschapswerkplaats hoe en waar zij de plannen kunnen uitvoeren. Zij stellen daarvoor een gebiedsagenda en een werkplaatsagenda op.

Het doel van de Landschapswerkplaats is om een grote bijdrage te leveren aan een fijnmazig, beleefbaar, biodivers en toekomstbestendig Groninger landschap. De grootste kans tot succes zit in de samenwerking tussen initiatiefnemers, overheden en overige gebiedspartijen.

Groningers zijn begaan met hun landschap én vinden het belangrijk om hierin te investeren. Dat werd meer dan duidelijk tijdens het verzamelen van ideeën voor de toekomst van Groningen in ‘Toukomst’. Want van de negenhonderd ingezonden Toukomstideeën heeft bijna de helft te maken met natuur en landschap en met manieren om meer en beter van het landschap in de provincie te kunnen genieten.

De kern van de Landschapswerkplaats is: samen met inwoners werken aan het landschap om
het (be)leefbaarder, meer biodivers en toekomstbestendiger te maken. Dat doen we door de
initiatieven samen te laten werken in combinatie met een gebiedsgerichte aanpak met korte
lijnen tussen de partijen die belanghebbend, betrokken en verantwoordelijk zijn.
Om deze gebiedsgerichte aanpak effectief te maken is de Provincie Groningen opgedeeld in
zeven gebieden.

Meer lezen? Klik dan hier.